BỆNH GIUN ĐŨA CHÓ/MÈO
PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ

BS. Nguyễn Ngọc Ánh


1. Bệnh giun đũa chó mèo là gì, lây nhiễm như thế nào?

Toxocara spp là giun tròn ký sinh trong ruột non của chó và mèo bệnh gặp ở tất cả các nước trên thế giới. Giun cái trưởng thành đẻ trứng, trứng theo phân của chó hoặc mèo ra ngoài ngoại cảnh và phát triển thành ấu trùng. Sau đó lây nhiễm cho con người chủ yếu qua đường tiêu hóa số ít có thể qua da. Trong tất cả các trường hợp nhiễm toxocara spp trứng đều nở trong ruột và ấu trùng chui qua thành ruột non theo đường máu và di chuyển đến các cơ quan nội tạng khác như gan, phổi, tim, mắt và các mô khác.

Ở người chủ yếu là nhiễn toxocariasis ascarid chó (T. canis), tỷ lệ nhiễm toxocara ascarid mèo ít hơn, (T.Cati). Khi bị nhiễm, toxocara spp thường di chuyển qua mô và gây ra phản ứng nghiêm trọng tại những vị trí chúng đi qua, gây tăng bạch cầu ái toan và hình thành u hạt hoặc áp xe bạch cầu ái toan. Các bệnh liên quan được gọi là ấu trùng di chuyển nội tạng (VLM) hoặc ấu trùng di chuyển mắt trong các trường hợp liên quan đến mắt.

2. Triệu chứng:

Hầu hết các bệnh nhân không có triệu chứng và được chẩn đoán là nhiễm toxocara spp qua xét nghiệm Elisa dương tính với toxocara và bạch cầu ái toan tăng. Ngoài ra có thể gặp một số triệu chứng như ngứa da, gan to, đau bụng hoặc khó chịu và có thể ho và khó thở liên quan đến phổi.



Hình 1. Toxocara canis ascarides ở người lớn.



Hình 2. Tổn thương da do giun đũa chó (a)
Ấu trùng di chuyển đến cơ quan sinh dục nam (b)

3. Chẩn đoán:

Chẩn đoán ấu trùng di chuyển nội tạng VLM hiện nay là xét nghiệm Elisa huyết thanh chẩn đoán, phát hiện các kháng thể đặc hiệu cho kháng nguyên tiết do toxocara bài tiết. Xét nghiệm huyết thanh cũng có thể phân biệt VLM từ hội chứng bạch cầu ái toan do ấu trùng di chuyển khác, chẳng hạn như Fasciola spp, Paragonimus spp, Schistosomes, giun đũa Ascaris spp, Trichinella spiralis, filariae, Ancylostoma spp, Strongyloides stercoralis, Gnathostoma spinigerum, Balyascaris procionis và Capillaria spp gây ra, có thể có triệu chứng lâm sàng và hình ảnh tương tự.

Những phát hiện bất thường trên siêu âm thường có biểu hiện như: gan to, tổn thương gan dạng nang, viêm hạch bạch huyết, tràn dịch màng ngoài tim. U hạt ở gan xuất hiện như một tổn thương dạng nang, giảm âm, kích thước nhỏ, ranh giới không rõ ràng, thường hình bầu dục, hoặc hình thang có thể xuất hiện ở trung tâm hoặc sát bao gan. Đôi khi tổn thương nằm sát nhau tạo thành một vùng rộng với đặc điểm hồi âm hoặc hỗn hợp âm.

Hình 3. Xuất hiện trên siêu âm của tổn thương gan từ Toxocara.. A, tổn thương giảm âm nhỏ được nhìn thấy trong hạ phân thùy VII của gan qua hai mặt cắt ngang và mặt cắt dọc.



Hình 3

Hình 4. Toxocara canis (ấu trùng di chuyển nội tạng) trên siêu âm qua mặt cắt dọc bờ sườn thùy phải gan ở bệnh nhân 44 tuổi, biểu hiện nhiều nốt giảm âm (mũi tên) đa dạng về kích thước và hình thể nằm sát bao gan.



Hình 4

Hình 5. Chụp CT xuất hiện tổn thương Toxocara. Biểu hiện là một khối áp xe dạng nang bờ không đều nằm sát bao gan



Hình 5

4. Điều trị toxocara.

Tùy vào hiệu giá kháng thể 1/800; 1/1600; 1/3200; 1/6400, có hay không có triệu chứng lâm sàng như ngứa da, nổi mề đay kết hợp với kết quả siêu âm hay chụp CT BS sẽ căn cứ vào đó để điều trị cụ thể cho từng bệnh nhân

Thuốc được sử dụng:

- Thiabendazole

- Dietylcarbamazine

- Albendazole và các thuốc ngoài da, dị ứng, trợ gan, nâng cao thể trạng.

5. Phòng bệnh

Bệnh không lây từ người sang người nên biện pháp phòng bệnh chủ yếu là:

- Hạn chế tiếp xúc với chó, mèo, đặc biệt là chó mèo con như ôm hôn, bồng, bế...

- Vệ sinh môi trường không để chó mèo phóng bế bừa bãi

- Ăn chín, uống sôi, không ăn rau sống

- Rủa tay bằng sà bông trước khi ăn

- Không đi chân đất.

PHÒNG KHÁM CHUYÊN KHOA KÝ SINH TRÙNG SÀI GÒN
CHUYÊN GIA VỀ NGỨA VÀ GIUN SÁN
Số ĐT tư vấn điều trị: 0912 444 663 (Gặp BS Nga)
Website : http://www.benhgiunsan.com/
Địa chỉ phòng khám : 119/11 Nguyễn Văn Cừ, P2, Q5, TP.HCM
Số điện thoại : 0912 171 177 (A. Ánh)